Ақмола облысында ірі зауыттардың қоршаған ортаға зияны қалай азайтылып жатыр

Ақмола облысында қоршаған ортаға айтарлықтай әсер ететін І санаттағы сегіз ірі кәсіпорын жұмыс істейді. Олар – тау-кен, қайта өңдеу және жылу энергетикасы салаларындағы өндіріс орындары. Барлығы кешенді экологиялық рұқсаттар негізінде жұмыс істеп, табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті. Бұл туралы толығырақ Ақмола облысы өңірлік коммуникациялар қызметінің материалында айтылды.

Экология департаментінің мәліметінше, 2024 жылы атмосфераға таралған ластаушы заттардың жалпы көлемі 110,6 мың тоннаны құраған. Бұл көрсеткіш 2023 жылмен салыстырғанда шамамен 5 мың тоннаға төмен. Мұндай нәтижеге «Көкшетау Жылу», «Алтынтау Көкшетау» және «Қазақалтын» кәсіпорындарының үлесі зор болды.

«Бұл кездейсоқтық емес. Біз бұл нәтижеге жүйелі жұмыс, бақылаудың күшеюі және кәсіпорындармен бірлескен әрекет арқылы қол жеткізіп отырмыз. Олар экологиялық шараларды белсенді түрде енгізіп, жабдықтарын жаңғыртуға кірісті», — деді Ақмола облысы бойынша экология департаменті басшысының орынбасары Тұрар Картамұлы.

2024 жылы кәсіпорындар экологиялық шараларға 541 миллион теңгеден астам қаржы бөлген. Сондай-ақ санитарлық-қорғау аймақтары көгалдандырылып, 267 гектардан астам аумаққа ағаш отырғызылды.

Маңызды қадамдардың бірі — шығарындыларды нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік беретін автоматтандырылған бақылау жүйелерін (АБЖ) енгізу болды. Қазіргі таңда сегіз кәсіпорынның ішінде тек Степногорск ЖЭО осы жүйеге қосылған. «Көкшетау Жылу» жобаны іске асыру кезеңінде тұр.

«Экологиялық бақылауды цифрландыру — өнеркәсіптік нысандармен өзара әрекеттесудің жаңа моделіндегі маңызды элемент. «Көкшетау Жылуға» қатысты жоба дайын, мердігер анықталды. 2025 жылдың соңына дейін жүйе толық орнатылады деп күтеміз», — деді Тұрар Картамұлы.

АБЖ орнату құны 320 миллион теңгені құрайды, оның 100 миллионы аванс ретінде бөлінген. Жобаның жол картасы қалалық әкімдікпен келісіліп, Экология министрлігіне жолданды.

Қалдықтар мәселесіне келсек, 2025 жылдың бірінші тоқсанында облыста 50 миллион тоннадан астам өндірістік қалдықтар түзілген, оның 20,5%-ы ғана өңделген. Негізгі көлемі аршынды жыныстарға, байыту қалдықтарына және күл мен шлактарға тиесілі.

«Біз кәсіпорындармен қалдықтарды өңдеу пайызын арттыру жөнінде диалогты жалғастырып келеміз. Бұл инвестициялар мен технологиялық шешімдерді қажет етеді», — деп атап өтті ол.

Соңғы үш жылда бұл кәсіпорындарда тек профилактикалық бақылау жүргізілген, яғни тексерулер шығусыз өткен. Ерекше жағдай ретінде 2024 жылы тұрғынның шағымы бойынша Степногорск ЖЭО-на жоспардан тыс тексеру жүргізіліп, көмір шаңына қатысты заңбұзушылық анықталып, жойылған. Кәсіпорынға 553 800 теңге айыппұл салынған.

«Біз азаматтардың өтініштеріне жауап береміз және қажет болған жағдайда тиісті шараларды қабылдаймыз. Экологиялық қауіпсіздік — барлығымыздың ортақ міндетіміз», — деді Тұрар Картамұлы.

Қазір 2025–2027 жылдарға арналған табиғатты қорғау іс-шараларының жоспары келісу сатысында. Жоспарға АБЖ енгізу, шығарындыларды азайту, қалдықтарды өңдеу көлемін арттыру және көгалдандыру жұмыстары енген.

«Өндірістің дамуы табиғат пен адамдардың денсаулығына зиян келтірмеуі тиіс. Бұл – біздің жұмысымыздың басты ұстанымы», — деп қорытындылады Тұрар Картамұлы.

ак в Акмолинской области снижают вред от крупных заводов

В Акмолинской области действуют восемь крупных предприятий I категории, оказывающих значительное влияние на окружающую среду. Это предприятия горнодобывающей, перерабатывающей и теплоэнергетической отраслей. Все они работают на основании комплексных экологических разрешений и обязаны соблюдать требования природоохранного законодательства. Подробнее в материале Региональной службы коммуникаций.

По данным департамента экологии, в 2024 году валовый объём выбросов загрязняющих веществ в атмосферу составил 110,6 тысячи тонн. При этом по сравнению с 2023 годом зафиксировано снижение почти на 5 тысяч тонн. Существенный вклад в это внесли «Кокшетау Жылу», «Алтынтау Кокшетау» и «Казахалтын».

«Такой результат — это не случайность. Мы добиваемся его благодаря системной работе, усиленному контролю и сотрудничеству с предприятиями. Они начали активнее внедрять природоохранные меры, модернизировать оборудование», — отметил заместитель руководителя департамента экологии Акмолинской области Турар Картамулы.

На экологические мероприятия в 2024 году предприятия направили свыше 541 миллиона тенге. Также были озеленены санитарно-защитные зоны — высажены деревья на площади более 267 гектаров.

Важным шагом стало внедрение автоматизированных систем мониторинга (АСМ), позволяющих отслеживать выбросы в режиме реального времени. Пока из восьми предприятий только Степногорская ТЭЦ подключена к АСМ. «Кокшетау Жылу» находится на стадии реализации проекта.

«Цифровизация экологического контроля — важный элемент новой модели взаимодействия с промышленными объектами. По Кокшетау Жылу проект готов, подрядчик определён, и мы ожидаем, что до конца 2025 года система будет установлена», — сообщил Турар Картамулы.

Стоимость установки АСМ составляет 320 миллионов тенге, из которых 100 миллионов уже выделены в качестве аванса. Дорожная карта проекта согласована с акиматом города и направлена в министерство экологии.

Что касается отходов, за первый квартал 2025 года в регионе образовано более 50 миллионов тонн промышленных отходов, переработано около 20,5%. Основные объёмы приходятся на вскрышные породы, отходы обогащения и золошлаки.

«Мы продолжаем диалог с предприятиями, чтобы повысить процент переработки. Это требует как инвестиций, так и технологических решений», — отметил он.

В последние три года в отношении этих предприятий проводился только профилактический контроль без выезда. Исключением стала внеплановая проверка Степногорской ТЭЦ в 2024 году по жалобе жителя. Нарушение, связанное с пылеугольной взвесью, было устранено, предприятие оштрафовано на 553 800 тенге.

«Мы реагируем на обращения граждан, и в случае необходимости принимаем меры. Важно, чтобы все понимали: экологическая безопасность — это общая ответственность», — подчеркнул Турар Картамулы.

Сейчас на стадии согласования находится план природоохранных мероприятий на 2025–2027 годы. Он включает в себя внедрение АСМ, снижение выбросов, повышение переработки отходов и озеленение.

«Развитие промышленности не должно идти вразрез с интересами природы и здоровья людей. Это главный ориентир всей нашей работы», — резюмировал Турар Картамулы.