Қоғам мәдениетінің ажырамас бөлшегі ретінде көрнекі ақпарат, жарнама мәтіндері күнделікті өмірде назарымызға түседі. Көпшілікке ұсынылатын нәрсенің қайсысы болсын сапалы, әрі тиімді болғаны жөн. Бүгінгі таңда көкейкесті мәселеге айналып отырған жайт – көрнекі ақпарат пен жарнама тілінің жағдайы. Көшеде орналасқан әр нысан атауы – қазақ тілінің сұлулығын, көркемдігін насихаттайтын құрал болуға тиіс. Алайда, бұл нысандардан басқа көшелердегі жол белгілері, жүру бөлігінің таңбалары, қозғалыстың бағытын көрсететін нұсқағыштар, қоршаулар, бағыттаушы бағаншалардағы және т.б. ақпараттар жатады.
Жол белгілер – көлік қозғалысын реттеу және көлік жүргізуші мен жаяу жүрушіге маңайдағы жол жағдайы жөнінде ақпарат беру мақсатында көше мен жол бойына қойылатын арнайы белгілер.
Жол белгілерінің бекітілген суреті мен техникалық сипаттамалары «Жол белгілері мен сигналдары туралы» Конвенция (Вена, 1968) мен осы Конвенцияны толықтыратын Еуропа елдері келісімі (Женева, 1971) талаптарына сәйкес жасалды. 1998 жылға дейін Қазақстанда 1987 жылы КСРО-да қабылданған жолда жүру ережелері қолданылды. 1998 жылдан республикада жолда жүрудің жаңа Ережелері қабылданған. Осы ережелерге сай жол белгілері мемлекеттік стандарттар негізінде анықталады. Бұл стандарттар бойынша, жол белгілері 7 топқа бөлінеді. Олар — ескерту белгілері, басымдылық белгілері, тыйым салу белгілері, міндеттеу белгілері, ақпараттық-көрсеткіш белгілері, қызмет көрсету белгілері, қосымша тақтайшалар.
Осы тұрғыда, Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңының 21 бабында: «Бланкілер, маңдайшалар, хабарландырулар, прейскуранттар, баға көрсеткіштері, басқа да көрнекі ақпарат мемлекеттік тілде және орыс тілінде жазылады, ал қажет болған жағдайда басқа тілдерде жазылады» деп анық атап көрсетілген.
Қорыта келгенде, қала, аудан не ауылды жерлердің бәріне ортақ жол белгілері орналасқан. Бұл символдары оқушылар, үлкендер де барлық жүргіншілер, көлік жүргізушілерінің көздеріне ілініп, ережелерді бұлжытпай орындайды. Сондықтан қателіктер кетпеуіне ат салысайық! Тіліміздің дамуына ат салысу, беделін нығайту – халқымыздың ортақ міндеті.
А.Елеусузова – Жақсы ауданының ішкі саясат, мәдениет, тілдерді дамыту және спорт бөлімінің бас маманы
Грамотное оформление дорожных знаков – важный вопрос
Визуальная информация, рекламные тексты — неотъемлемая часть культуры общества, которое привлекает наше внимание в повседневной жизни. Наличие большого количества визуальных образов в современном информационном пространстве зачастую воспринимается обществом как традиционныйспособ общения. Остается только актуальной проблемой состояние визуальной информации и языка рекламы. Ведь в нашем современном мире каждая реклама, расположенная на улице, служит средством пропаганды красоты и искусства государственного языка. Однако,помимо рекламных текстов и вывесок на улицах имеются дорожные знаки, знаки проезжей части, указатели направления движения, ограждения, информация на указателях и т.д.
Дорожные знаки – это специальные знаки, размещаемые на улице и вдоль дороги с целью регулирования дорожного движения и предоставления информации водителям и пешеходам о дорожной обстановке в окрестностях.
Утвержденный рисунок и технические характеристики дорожных знаков выполнены в соответствии с требованиями Конвенции «О дорожных знаках и сигналах» (Вена, 1968 г.) и Соглашения европейских стран, дополняющего эту Конвенцию (Женева, 1971 г.). До 1998 года в Казахстане применялись правила дорожного движения, принятые в СССР в 1987 году. С 1998 года в республике приняты новые Правила вождения. Согласно этим правилам, дорожные знаки определяются на основе государственных стандартов. Согласно этим стандартам дорожные знаки делятся на 7 групп. Это предупреждающие знаки, знаки приоритета, запрещающие знаки, обязательные знаки, информационно-указательные знаки, знаки обслуживания, дополнительные таблички.
В статье 21 Закона Республики Казахстан «О языках Республики Казахстан» четко указано: «Бланки, вывески, объявления, прайс-листы, ценовые указатели, иная визуальная информация должны быть написаны на государственном языке и русском языке, а при необходимости, на других языках». А значит, надписи на дорожных знаках должны использоваться на государственном языке.
Таким образом, все города, районы или села имеют общие дорожные знаки. Эти символы, видны как учащимся, так и взрослым, на глазах у всех пешеходов, водителей транспортных средств. Так что давайте постараемся не совершать ошибок! Принимать участие в развитии нашего языка и укреплении его репутации –общая задача нашего народа.
А.Елеусузова – главный специалист отдела внутренней политики, культуры, развития языков и спорта
