Қазақстанның энергетика саласы жылыту маусымының нәтижелі аяқталғанын және алдағы ауқымды жаңғырту жұмыстары жайында хабарлады
«Біз газ бен көмір өндіру ісіндегі мүмкіндіктерімізді, сондай-ақ жаңартылатын қуат көздерінің әлеуетін толық пайдалануымыз керек», – Қ.К. Тоқаев, IV Ұлттық құрылтай, 14 наурыз 2025 жыл, Бурабай.
2024–2025 жылғы жылумен жабдықтау бойынша күзгі-қысқы маусым күрделі ақауларсыз өтті, бұл Қазақстан Үкіметінің қабылдаған шараларының нәтижелі болғанын көрсетеді.
Маусымға дайындық 10 энергетикалық блоктың, 55 қазандықтың және 45 турбинаның күрделі жөндеуін қамтып, ЖЭО және жылу желілеріндегі жоғары тозуды азайту процесін бастауға мүмкіндік берді. Электр станцияларындағы технологиялық бұзушылықтар саны 27%-ға (1 070-тен 782 жағдайға) азайса, ал температуралық графиктің сақтамау жағдайлары 3,3 есеге (215-тен 65 жағдайға) қысқарды.
Маңызды жетістік ретінде 12 ЖЭО жағдайының жақсаруын атап өтуге болады: 9-ы “қызыл” аймақтан “сары” аймаққа, ал 3-і “сары” аймақтан “жасыл” аймаққа өтті. Нәтижесінде “қызыл” аймақта 10 ЖЭО қалды (бұрын 19), “сары” аймаққа 17 ЖЭО (бұрын 11), “жасыл” аймаққа 10 ЖЭО (бұрын 7) өтті. Көрсеткіштерін жақсартқандардың қатарында Екібастұз, Өскемен, Жезқазған, Балқаш, Атырау, Риддер, Кентау және басқа станциялар бар. Айрықша назар «МАЭК» ЖШС, Ақтау жылу желілеріне және Степногорск, Теміртау ЖЭО-на аударылды.
2024 жылы Екібастұз 1- МАЭС қалпына келтірген блогын (500 МВт), Атырау ЖЭО жаңа турбинасын (65 МВт) және Жезқазғандағы (+43 МВт) жаңартылған қазандықты қоса алғанда, 771 МВт жаңа қуат енгізілді. Сондай-ақ, жалпы қуаты 163,35 Мвт болатын жаңартылатын энергия көздері бойынша жобалар іске қосылды.
Энергетика министрлігі электр энергиясы үшін шекті тарифтерді қайта қарады, электр қуаты нарығындағы шекті тарифті арттырды және қайтарылатын инвестициялардың жылдық лимитін ұлғайтты. 2024 жылы қабылданған шаралар жөндеу жұмыстарына қаржыландыруды өткен жылмен салыстырғанда 44%-ға арттырып, 327 миллиард теңгеге жетуге мүмкіндік берді.
Алдағы жылыту маусымына дайындық басталып кетті: 10 энергетикалық блок, 63 қазандық және 39 турбинаның жөндеу жұмыстары жоспарланған, оның бір бөлігі қазіргі уақытта жүргізілуде. Өңірлердегі 66 жылу орталығында 53 қазандықтың жөндеуі мен реконструкциясы жоспарланған.
Суық ауа райы аяқталғаннан кейін 17 мың шақырым электр желісі мен 323 шақырым жылу магистралін жаңарту басталады.
Ұлттық энергетикалық модернизация жобасы аясында 77,5 мың км электр желілері мен 1,6 мың км жылу желілері жаңартылатын болады, жалпы бюджеті 4 трлн теңге. 2029 жылға дейін бұл электр желілерінің тозуын 45%-ға, жылу желілерінің тозуын 42%-ға азайтуға мүмкіндік береді. Генерация саласында 7,3 ГВт жаңа қуат енгізу жоспарлануда, соның ішінде қолданыстағы станцияларды жаңарту және жаңа станциялар салу да бар. 2029 жылға дейін 29 жобаны аяқтап, электр станцияларының орташа тозуын 40%-ға дейін азайту жоспарланған.
Жаңартылатын энергия көздерін дамыту басымдық болып қала береді: 2024 жылы 153 нысан 7,58 млрд кВт·сағ (жалпы өндірістің 6,43%-ы) өндірді. 8 жаңа станция (163,35 МВт) іске қосылды, ал 2025 жылдың соңына дейін тағы 9 ЖЭК жобасы іске қосылады (455,5 МВт). 2025 жылдың ақпан айында Қарағанды облысында қуаттылығы 50 МВт жел электр станциясы іске қосылды.
2025 жылы ЖЭК жобалары бойынша аукциондарға 1 810 МВт қуат ұсынылды, оның ішінде: жел электр станциясы – 1 200 МВт, күн электр станциясы – 90 МВт, гидроэлектр станциясы – 500 МВт, биоэлектр станциясы – 20 МВт.
Осылайша, Қазақстанның энергетика саласы сенімді жылумен жабдықтауды, ауқымды жаңғыртуды және «жасыл» энергетиканың өсуін үйлестіре отырып, тұрақты дамуға қол жеткізуде.
Энергетики Казахстана объявили об успешном прохождении отопительного сезона и грядущей масштабной модернизации
«Нам предстоит в полной мере реализовать свои возможности в газовой и угольной генерации, а также потенциал возобновляемых источников энергии.» К.К. Токаев. IV Национальный курултай, 14 марта 2025 года, Бурабай
Осенне-зимний период 2024–2025 годов завершился без серьезных сбоев в теплоснабжении, что подтверждает эффективность мер, принятых Правительством Казахстана.
Подготовка к сезону включала капитальный ремонт 10 энергоблоков, 55 котлов и 45 турбин, что позволило начать процесс снижения накопленного высокого износа ТЭЦ и тепловых сетей. Количество технологических нарушений на электростанциях сократилось на 27% (с 1 070 до 782 случаев), а случаев несоблюдения температурного графика сократилось в 3,3 раза (с 215 до 65).
Значимым достижением стало улучшение статуса 12 ТЭЦ: 9 перешли из «красной» зоны в «желтую», а 3 – из «желтой» в «зеленую». В результате в «красной» зоне осталось 10 ТЭЦ (было 19), в «желтой» – 17 (было 11), в «зеленой» – 10 (было 7). Среди улучшивших показатели – Экибастузская, Усть-Каменогорская, Жезказаганская, Балхашская, Атырауская, Риддерская, Кентауская и другие станции. Особое внимание уделялось работе ТОО «МАЭК», теплосетям Актау, а также ТЭЦ в Степногорске, Темиртау.
В 2024 году введено 771 МВт новых мощностей, включая восстановленный блок Экибастузской ГРЭС-1 (500 МВт), новую турбину на Атырауской ТЭЦ (65 МВт) и модернизированный котел в Жезказгане (+43 МВт). Также запущены проекты ВИЭ на 163,35 МВт.
Министерством энергетики скорректированы предельные тарифы на электрическую энергию, увеличен предельный тариф на рынке электрической мощности, увеличен годовой лимит возвратных инвестиций.
Принятые меры в 2024 году позволили увеличить финансирование ремонтных работ на 44% больше уровня прошлого года до 327 млрд. тенге.
Подготовка к следующему отопительному сезону уже начата: запланирован ремонт 10 энергоблоков, 63 котлов и 39 турбин на электростанциях, часть работ уже ведется. На 66 котельных в зоне централизованного теплоснабжения запланирован ремонт и реконструкция 53 котлов.
После окончания холодов стартует обновление 17 тыс. км электросетей и 323 км теплотрасс.
В рамках Национального проекта модернизации энергетики будет обновлено 77,5 тыс. км электросетей и 1,6 тыс. км теплосетей с общим бюджетом 4 трлн тенге. До 2029 года это позволит снизить износ сетей до 45% и 42% соответственно. В сфере генерации планируется ввод 7,3 ГВт новых мощностей, включая модернизацию существующих станций и строительство новых. До 2029 года планируется завершить 29 проектов, что позволит снизить средний износ электростанций до 40%.
Развитие ВИЭ остается приоритетом: в 2024 году 153 объекта выработали 7,58 млрд кВт·ч (6,43% от общего производства). Введено 8 новых станций (163,35 МВт), а до конца 2025 года заработают еще 9 объектов ВИЭ (455,5 МВт). При этом уже в феврале введен 1 проект ВЭС мощностью 50 МВт в Карагандинской области ТОО «Гиперборея».
В 2025 году на аукционные торги по отбору проектов ВИЭ выставлено 1 810 МВт, из них: ВЭС – 1 200 МВт, СЭС – 90 МВт, ГЭС – 500 МВт, БиоЭС – 20 МВт.
Таким образом, энергетический сектор Казахстана демонстрирует устойчивое развитие, сочетающее надежное теплоснабжение, масштабную модернизацию и рост «зеленой» энергетики.
