3-7 қыркүйек аралығында елімізде Халықаралық «Ұлы дала жорығы» марафон-бәйгесі өтеді. Оған шет мемлекеттерден 10-жуық команда қатысады. Отандық командалардың саны 9. Қазіргі уақытта қатысушыларды тіркеу аяқталды.
«JORYQ» ат спорты федерациясының президенті Бақытжан Тұрлыбековтің айтуынша халықаралық «Ұлы дала жорығы» марафон-бәйгесінің басты мақсаты – ұмыт бола бастаған жылқы тұқымдарын қайта жаңғыртып, олардың әлеуетін халықаралық деңгейде насихаттау.
«Ұлы дала жорығы» жобасының негізгі бағыттарының бірі – қолтума жылқылардың екінші тынысын ашу. Үш жыдан бері өткізіліп келе жатқан Жорықтың арқасында қолтума жылқылардың бағасы бірнеше есе өскеніне куә болдық. Бұған дейін «Бәйге аты», «Көкпар аты» деген түсінік болса, енді ол қатарға «Жорық аты» қосылды», — деп атап өтті Б.Тұрлыбеков.
Халықаралық «Ұлы дала жорығы» марафон-бәйгесі Астанада өтетін 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының бастауы болады. Сонымен қатар өзге мемлекеттер көшпенділер өркенитінің қазіргі үлгісін осы жорықтан көре алады.
«Бұл бастама аясында қазақ жылқыларын шетелдік жылқы тұқымдарымен салыстырып, олардың шыдамдылығын, ұзақ қашықтыққа төзімділігін, жалпы әлеуетін көрсетеміз. Бұл додаға шетелден қарашай, кабардин, араб, татар, башқұрт, жаңа қырғыз жылқы тұқымдары қатысады», — дейді «JORYQ» ат спорты федерациясының президенті Б.Тұрлыбеков.
Байрақты бәсеке Солтүстік Қазақстан облысындағы Ботай қонысынан басталып, Астана қаласында аяқталады. Жарыс басталатын Ботай қонысы кездейсоқ таңдалмаған, 44 жыл бұрын археолог-ғалымдар сенсациялық жаңалық ашты. Олар осы аумақтан 100-ге тарта артефактілер тауып, Солтүстік Қазақстан жерінде қамбар ата түлігі ең алғаш қолға үйретілген деген тұжырым жасады.
«Ботай» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының директоры Қуаныш Шақшақовтың айтуынша дәл осы жерде жылқы шаруашылығының дамығанына дәлел болатын археологиялық жәдігерлер көптеп табылған.
Сондай-ақ, Ботай қонысының маңына қазақ мәдениеті мен дәстүрін дәріптейтін үлкен этно-ауылдың құрылысы жоспарланып жатыр.
Еске сала кетейік, Республикалық «JORYQ» ат спорты федерациясы Қазақстан Республикасы Ұлттық спорт қауымдастығының құрамына кіреді. Қауымдастық құрамында бұдан өзге «Көкпар», «Бәйге», «Садақ ату», «Теңге ілу», «Аударыспақ», «Жамбы ату», «Құсбегілік», «Асық ату» және т.б. федерациялар бар. ҚР Ұлттық спорт қауымдастығын Исламбек Салжанов басқарады.
Атап өтейік, 8-13 қыркүйекте Астана қаласында 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өтеді. Іс-шараға 89 елден 2000-нан астам спортшы қатысады деп жоспарлануда. 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының Бас демеушісі — ALAGEUM ELECTRIC, Ойындардың Бас серіктесі — Halyk Bank. Астанада өтетін Дүниежүзілік көшпенділер ойындарында барлығы 21 спорт түрінен 97 медаль жиынтығы сарапқа салынады.
ҚР Ұлттық спорт қауымдастығының баспасөз қызметі
С 3 по 7 сентября в Казахстане пройдет международный марафон-байге «Ұлы дала жорығы». В нем примут участие порядка 10 зарубежных команд и 9 команд из Казахстана. В настоящее время регистрация участников завершена.
По словам президента федерации конного спорта «JORYQ» Бакытжана Турлыбекова, основная цель международного марафона-байге «Ұлы дала жорығы» – это возрождение забытых пород лошадей, развитие и продвижение их потенциала на международном уровне.
«Одно из основных направлений проекта «Ұлы дала жорығы» — это возрождение доморощенных (рожденных в Казахстане) пород лошадей. Благодаря марафону, который проводится уже три года, мы стали свидетелями того, как цены на доморощенных лошадей выросли в несколько раз. Если ранее были широко известны породы лошадей, приспособленные для байге или кокпара, теперь к ним добавились и лошади, которые успешно преодолевают марафон Жорық», — отметил Б. Турлыбеков.
Международный марафон-байге «Ұлы дала жорығы» станет стартом 5-х Всемирных игр кочевников, которые пройдут в Астане. Кроме того, этот марафон даст возможность продемонстрировать зарубежным участникам современную модель кочевой цивилизации.
«В рамках этой инициативы мы сравним казахских лошадей с зарубежными породами, покажем их потенциал и выносливость, умение преодолевать длинные дистанции. Из зарубежных представителей в соревнованиях примут участие карачаевские, кабардинские, арабские, татарские, башкирские, новокиргизские породы», — сказал президент федерации конного спорта «JORYQ» Б. Турлыбеков.
Степное дерби стартует с поселения Ботай в Северо-Казахстанской области и завершится в Астане. Отправная точка выбрана неслучайно – 44 года назад ученые-археологи сделали сенсационное открытие – обнаружили сотни древнейших артефактов, подтверждающие, что именно на территории нынешней Северо-Казахстанской области впервые человеком была одомашнена лошадь.
Как отметил директор Государственного историко-культурного музея-заповедника «Ботай» Куаныш Шакшаков, именно здесь происходил процесс развития скотоводства, связанный больше всего с лошадьми, что подтверждается обнаружением археологических находок и предметов.
Кроме того, в окрестностях Ботая планируется строительство большого этноаула для продвижения казахской культуры и традиций.
Напомним, что республиканская федерация «JORYQ» входит в состав Ассоциации национальных видов спорта РК. Кроме того, в состав Ассоциации входят федерации байге, кокпар, аударыспақ, садақ ату, жамбы ату, теңге ілу, құсбегілік, асық ату и др. Возглавляет Ассоциацию национальных видов спорта РК Исламбек Салжанов.
Стоит отметить, что 5-е Всемирные игры кочевников пройдут 8-13 сентября. Ожидается, что в мероприятии примут участие порядка 2000 участников. Генеральным спонсором 5-х Всемирных игр кочевников является отечественная технологическая компания ALAGEUM ELECTRIC, а главным партнером системообразующий универсальный коммерческий банк страны – Halyk Bank. На Всемирных играх кочевников в Астане будет разыграно 97 комплектов медалей по 21 виду спорта.
Пресс-служба Ассоциации национальных видов спорта РК
